De coronaperiode leidde op het Fioretti College in Lisse tot een bijzonder initiatief: de ontwikkeling van een doorlopende leerlijn welbevinden. Ondersteuningscoördinator Bianca Lagerweij en docent aardrijkskunde en mentorcoach Gerda Bindels maken deel uit van de ontwikkelgroep die deze leerlijn samenstelt. Doel is dat alle leerlingen zich op school veilig en prettig voelen zodat ze zich optimaal kunnen ontwikkelen.

De coronaperiode was voor het Fioretti College aanleiding om meer werk te maken van het welbevinden van leerlingen. “Tijdens de coronapandemie hebben we de eerste gesprekken hierover gevoerd”, vertelt Bianca. “Er gebeurde op onze school al veel op het gebied van welbevinden, maar er zat geen lijn in. Het waren allemaal losse activiteiten en lessen, er was geen overzicht en we wisten niet van elkaar wie wat wanneer deed.”

Ontwikkelgroep

Een doorgaande leerlijn welbevinden kan daar verbetering in brengen, zo was het idee. Er is een ontwikkelgroep gevormd die hier, gefaciliteerd door het samenwerkingsverband en door de school, enthousiast mee aan de slag is gegaan. De groep heeft vier jaar de tijd om de leerlijn te ontwikkelen. En dat gaat lukken, want op dit moment, halverwege het tweede jaar, zijn de contouren van de leerlijn welbevinden vastgesteld en is de uitwerking ervan in volle gang.

“Om draagvlak te creëren en veel mensen in de school te bereiken, heeft de ontwikkelgroep een brede samenstelling”, zegt Bianca. “Naast teamleiders uit vmbo, havo en vwo, zitten er mensen in die een specifieke functie hebben, zoals de anti-pestcoördinator, Gerda als mentorcoach en ik als vertegenwoordiger van het ondersteuningsteam. Ook de directie is vertegenwoordigd. Het is ook inhoudelijk waardevol dat alle geledingen in de ontwikkelgroep zijn vertegenwoordigd, omdat we zo inbreng krijgen vanuit verschillende achtergronden en perspectieven.”

foto: mentorcoach Gerda Bindels (l) en docent aardrijkskunde en ondersteuningscoördinator Bianca Lagerweij (r)

Vijf pijlers

De ontwikkelgroep hoeft het wiel niet helemaal opnieuw uit te vinden, vertelt Gerda. “We hebben eerst geïnventariseerd wat er op het gebied van welbevinden allemaal al gebeurt in de school. Uit deze inventarisatie bleek dat er al veel materialen en activiteiten beschikbaar zijn die we een plek kunnen geven in de leerlijn. Ook hebben we bij de teamleiders ideeën en wensen geïnventariseerd. Mede op basis van de wensen van teamleiders hebben we vijf hoofdpijlers voor de leerlijn vastgesteld en bijbehorende doelen en thema’s geformuleerd. De uitkomsten van een leerlingenenquête, die later is afgenomen, bevestigen dat deze pijlers goed zijn gekozen. Omdat het een doorlopende lijn moet worden, is het de bedoeling dat deze pijlers in elk leerjaar terugkomen.

Vijf pijlers van de doorlopende leerlijn welbevinden

1. Persoonlijke ontwikkeling:
   • Bijvoorbeeld: Wie ben ik, wat wil ik, wat kan ik? Wat heb ik nodig?
2. Sociale ontwikkeling/groepsdynamiek:
   • Bijvoorbeeld: vrienden maken, omgaan met pesten, sexting, groepsdruk.
3. Psychische en lichamelijke gezondheid:
   • Bijvoorbeeld: omgaan met stress, mentale weerbaarheid en veerkracht versterken, een gezonde leefstijl
4. Studievaardigheden:
   • Bijvoorbeeld: executieve vaardigheden zoals plannen.
5. Ouderbetrokkenheid:
   • Bijvoorbeeld: ouderavonden organiseren over activiteiten/thema’s rond het welbevinden van leerlingen.

Rol van de mentor

De mentoren spelen een cruciale rol in de leerlijn omdat het de bedoeling is dat zij in hun mentorlessen aandacht besteden aan de thema’s. “Als ontwikkelgroep willen we mentoren daarvoor zoveel mogelijk handvatten geven, dus we reiken ideeën, materialen, bestaande lessen en activiteiten aan”, vertelt Bianca. “Ook maken we voor iedere mentor een overzicht en een planning van de lessen en activiteiten die ze gedurende het jaar kunnen uitvoeren met hun mentorgroep. Op het intranet moeten ze alles gemakkelijk terug kunnen vinden.”

Als mentoren ergens tegenaan lopen of vragen hebben, kunnen ze een beroep doen op een van de mentorcoaches, vertelt Gerda, die zelf ook mentorcoach is. “Daarnaast hebben we op onze school in het rooster momenten vastgelegd waarop mentoren per leerjaar en niveau bij elkaar komen voor overleg en uitwisseling. Daar kunnen ze dus ook ervaringen uitwisselen en vragen en ideeën bespreken over de leerlijn welbevinden.”

Gouden weken

Op dit moment is de pijler ‘Van stress naar veerkracht’ het meeste uitgewerkt. Hieronder vallen onder andere de lessen van ‘PSIEG’, vertelt Bianca. “Dit zijn bestaande lessen over stress die zijn erkend als ‘Gezonde School-activiteit’. Er is ook iemand van De Gezonde School die met ons meedenkt over de invulling van deze pijler. Om deze lessen te mogen geven, moeten mentoren een scholing volgen.”

Naast de mentorlessen, die de kern vormen van de leerlijn welbevinden, geeft de ontwikkelgroep ook andere activiteiten een plaats in de leerlijn. Zo wordt binnenkort in het kader van de pijler ‘ouderbetrokkenheid’ een ouderavond georganiseerd die is gekoppeld aan de lessen over stress, en is er een meetinstrument in ontwikkeling waarmee mentoren eens in de zes weken bij hun leerlingen kunnen peilen hoe ze in hun vel zitten.

Verder wordt aan alle docenten, dus niet alleen aan de mentoren, gevraagd om de eerste zes weken van het schooljaar – de ‘gouden weken’ genoemd – én de eerste twee weken na de kerstvakantie – de ‘zilveren weken’ – extra aandacht te besteden aan het welbevinden van leerlingen. “Het zijn periodes waarin leerlingen weer moeten wennen aan de school en aan elkaar”, legt Gerda uit. “We vragen de collega’s om daar aandacht aan te besteden en leerlingen ruimte te geven om te ‘landen’ in de groep. We reiken de docenten daarvoor gemakkelijk uit te voeren activiteiten en ideeën aan die ze in de verschillende leerjaren en niveaus kunnen uitvoeren.”

Transformatieve school

Bianca en Gerda hebben er alle vertrouwen in dat de ontwikkelgroep de doelen gaat behalen, onder meer omdat deze ontwikkeling niet op zichzelf staat. “Er is bijvoorbeeld een andere ontwikkelgroep die zich bezighoudt met toetsbeleid en toetsdruk”, vertelt Bianca. “Daar is een duidelijke relatie met onze PSIEG-lessen waarin het gaat over het omgaan met stress. Ook is er een ontwikkelgroep bezig met ‘de transformatieve school’. Dat is een ontwikkeling die is gericht op de versterking van het pedagogische klimaat en de rol van de docent daarbij. Alle docenten worden in dat kader getraind. Het is mooi dat al die ontwikkelingen elkaar versterken. Alles is erop gericht dat leerlingen zich op school prettig en veilig voelen zodat ze zich optimaal kunnen ontwikkelen. Ook de leerlijn welbevinden draagt daaraan bij.”